معبد یا مسجد غار

معبد یا مسجد غار مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان آذرشهر، بخش مرکزی، روستای بادامیار واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷ با شمارهٔ ثبت ۷۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

Hovans1

مسجد قدمگاه مانند غاری در دل كوه كنده شده است در دوره‌های قدیمتر (قبل از اسلام) به عنوان معبد مهری استفاده می‌شده است. این معبد در قرون ۶-۸ ه. ق به عنوان تكیه عرفا و دراویش و سپس به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می‌گرفت.

فضای غار زیرزمینی دایره شكل است و قطری برابر 15 متر دارد. دالانی به طول 9 و عرض 1/5 و ارتفاع 2/5 متر به دهلیزی وسیع‌تر به طول 4/5 و عرض 3/20 و ارتفاع 2/5 تا 4 متر می‌پیوندد. سپس این دهلیز به فضای گنبدی شكل غار باز می‌شود. این فضا از كف تا پنجره نورگیر سقف 12 متر ارتفاع دارد.

محراب غار ( یا مسجد) با مقرنس‌های آویخته كه به دوره صفوی تعلق دارد به نحوی احداث شده كه گمان می‌رود در زمانی نزدیك‌تر تعبیه شده باشد. می‌توان فرض كرد كه این فضا برای مقاصد مذهبی ساخته نشده باشد. یعنی نه مسجد بوده است و نه مقبره،برخی از باستان‎شناسان آن را به دوران پیش از تاریخ نسبت می‎دهند که بعداً به صورت آتشکده و بعد از آن با تعبیه‌ محرابی كه روی به قبله دارد به صورت عبادتگاه اسلامی در آورده‌اند. بنابراین ممكن است زمان احداث این بنا بسیار دور باشد و كاربرد دیگری جز مسجد داشته است. به احتمال زیاد این بنا پیش از اسلام ساخته شده است.

در حال حاضر مردم روستاهای همجوار مراسم مذهبی ماه‌های رمضان و محرم را در آنجا برگزار می‌كنند و نذورات خود را در كنار این مسجد قدیمی به جا می‌آورند.

گورستان قدمگاه. این گورستان در 15 کیلومتری جنوب آذرشهر در قریۀ بادامیار (قدمگاه) قرار گرفته و متعلق به قرن 9 و 10ق/15 و 16م است. بیشتر مردگان این گورستان از شیوخ دورۀ صفوی هستند. اهالی محل، آن را به نام دیک قبرستان می‎نامند (مشکوتی، 8). این گورستان بر روی پشته‎ای قرار گرفته و سنگ‎نبشته‎ها و حجّاریهایی در آن دیده می‎شود. از اشخاصی که درین گورستان مدفونند باید خواجه ابواسحق ابراهیم مشهور به پیر چوپان (د 724ق/1324م) و خواجه‎علی بادامیاری (د 699ق/1300م) را نام برد (خاماچی، 39).

iranstan_727_1

 در این گورستان سنگ نبشته ها و حجاری ها و مجسمه های متنوعی در آن به چشم می خورد، سنگ نبشته ها و الواح قبور به خط كوفی و ثلث نو است، خطوط كوفی اغلب شیوه ای نزدیك به تعلیق دارند و بهترین نمونه آنها نوشته های سنگ قبر خواجه علی و پیرچوپان است، اما سنگ نبشته های ثنث تقریباً همه یكنواخت و یك دست است و نشان می دهند كه در روزگاری كنده شده اند كه مذهب جعفری در آذربایجان رسمیت و عمومیت یافته و محبت خاندان نبوت در دلها جا گرفته و نام ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین، زینت بخش كتیبه های قبور بزرگان علم عرفان شده است.