نخت مرمر يا «تخت سليمان» به شکل يک سکوى ديواره‌دار بلند از شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و کوچک ساخته شد و در وسط ايوان مستقر گرديد. تخت مرمر در سه سال اول سلطنت کريم‌خان زند در سال‌هاى ۱۱۶۳ تا ۱۱۶۵ هجرى قمرى بنا شد. پس از فوت خان زند، آقا محمدخان قاجار (۱۱۹۳ تا ۱۲۱۱ هجرى قمري) آن را تکميل کرد و در سال ۱۲۰۶ هجرى قمرى دستور داد بيش‌تر مصالح ساختمانى و قطعات نقاشى و تزئينى کاخ سلطنتى کريم‌خان را از شيراز به تهران بياورند و در ساختن تخت مرمر به کار گيرند.
به دستور فتح‌على شاه‌قاجار، در سال ۱۲۲۰ هجرى قمرى يک تخت مرمر بزرگ ساخته شد که اکنون در وسط ايوان اصلى کاخ قرار دارد و نام اصلى آن تخت سليمان است. در اطراف اين ايوان، آثار نقاشى و تزئينات فراوان دوران قاجار به يادگار مانده است. پس از فتح‌علىشاه، ديگر شاهان قاجار هم به پيروى از اجداد خويش در تکميل تزئينات و آراستن بناهاى کاخ اقدام کردند.
ارتفاع تخت مرمر از کف ايوان نزديک به يک متر است و از چهار طرف بر دوش شش فرشته و سه ديو و يازده ستون مارپيچ قرار گرفته است. جلوى آن دو پله گذاشته شده که در طرفين پلهٔ نخست، دو شير حجارى شده است. در گرداگرد آن طارمى‌هايى اسخته شده که از داخل و خارج کتيبه‌هايى دارد و شعرهايى روى آن به خط نستعليق خوش نوشته و زراندود شده است.
