این بنا به آب انبار شیخ علی خان معروف است. تاریخ ساخت این بنا با توجه به معماری و فرم هندسی بنا که برگرفته از فرم هندسی پنچ و هفت است، به دورۀ صفویه باز می گردد. در گذشته کتیبه ای با سنگ مرمر بر روی دیوار سمت چپ راهروی آب انبار نصب بوده است که تاریخ تعمیر بنا را به وسیلۀ « قرامی غلام » در سال ۱۱۷۳ هجری قمری نشان می داده است. که متن آن به صورت نظم و بنا به گفتۀ معمرین به صورت زیر بوده است: ز اول بنــا کرده این مقــــام ملقـــب بــــه حاجی علیخان نـام به جنت زدانش کند سـر افراز به حـــــق محمــــد رســول‌انـام خرابی به خیرات رو کرده بـود که هستند شـاهد بر این خـاص عـام به تعمیر خاصش قرامی غلام کمـر بست و از لطـف حق شد تمـام به سالی که تجدید شد این بنا ز‌هجرت صد و الف و سبعین سه عام این بنا در محله ای به همین نام در اسدآباد قرار گرفته که در واقع جایگاه مرکز محله ای در مرکز شهر گذشتۀ اسدآباد بوده است. بنا به گفتۀ معمرین این محل در گذشته به محلۀ در کاروانسرا معروف بوده که این نام گذاری به خاطر کاروانسرای قدیمی بوده که بعدها تخریب شده است. محل کاروانسرا حدوداً در ۵۰ تا ۱۰۰ متری سایت آب انبار بوده است. در این مرکز محله مسجد جامع شهر، حمام و بازار نیز قرار دارد که از آن میان تنها حمام فرم و فضای تاریخی خود را حفظ کرده است. در گذشته در این مرکز محله تعداد زیادی کلیمی نیز وجود داشته که تا دوره های متآخر نیز در این محل و مرکز شهر اسدآباد سکونت داشته اند. ورودی بنا اتاقک کوچکی است که بنا به نیاز وجود یک در و ورودی برای بنا در سال های اخیر ساخته شده است. براساس گفتۀ معمرین قبلاً بنا فاقد یک فضای سردر و ورودی بوده و تنها به وسیلۀ چند پله راه به پاشیر بنا وجود داشته است. ابعاد این فضای ساخته شده با آجر و سقف تیرآهن و طاق ضربی، در حدود ۲ در ۳٫۵ متر می باشد. تعداد ۱۶ پله جدید با ارتفاع ۲۰ سانتیمتر که با بلوک های سیمانی ساخته شده، به راه پله و طاق آهنگ اصیل بنا راه پیدا کرده و مشخص کنندۀ بخش تازه ساز و تعمیری بنا در سالهای اخیر است. بخش اصیل بنا شامل یک پاشیر و مخزن بزرگی به ابعاد ۲۰ در ۱۲ متر است. راه پلۀ اصلی بنا با عرض ۳ متر، به وسیلۀ یک طاق آهنگ آجری و ۶ پلۀ ۳۰ سانتی متری به پاشیر راه دارد. فضای پاشیر بنا که با چهار تویزۀ تیزه دار و طاق آجری مسقف شده ابعادی در حدود ۳٫۵ در ۳ متر دارد. در رابطه با فضای مخزن آب انبار شاید به توان گفت که به لحاظ بزرگی فضا و گنجایش در بین آب انبارهای تاریخی ایران شاخص می باشد، چراکه مخزن اکثر آب انبارها فضایی استوانه ای شکل است که گنبدی بر روی پلان دایره دیواره ها این فضا را مسقف می کرده اما در مورد آب انبار شیخ علی خان این فضا، مستطیل شکل ساخته شده و متشکل از ۵ طاق چشمه در هر کدام از طرفین مخزن که هر کدام مساحتی معادل با ۱۰ مترمربع دارند و ۵ طاق کژاوه ای شکل در وسط که جمعاً مخزن بزرگی را به وجود آورده به گنجایشی که ۵۰۰ متر مکعب آب را در خود جای می دهد. مصالح مورد استفاده در بنا متشکل از لاشه سنگ و آجر است که تا ارتفاع زیر طاق در فضای پاشیر و تا ارتفاع ۱٫۵ متر در فضای مخزن، سنگ چین می باشد و در باقی جداره ها از آجر با ابعاد ۱۸ در ۱۸ در ۵ سانتی متر استفاده شده است و با ملات آهکی بندها را پر کرده اند. اندود مخزن نیز تا ارتفاع ۲٫۷ متر نیز ساروج است که جز بخش هایی کوچکی از آن، باقی جداره ها بسیار محکم و سالم است. آب مورد نیاز مخزن از محل یک رشته انشعاب قنات و آب جاری که به نام آب ده شهر آب معروف بوده تآمین می‌شده است. آب انبار اسدآباد مربوط به دوره صفوی است و در اسدآباد، ضلع شمالی خیابان فرهنگ، نزدیک آرامگاه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آب انبار شیخ علی خان اسدآباد

این بنا به آب انبار شیخ علی خان معروف است. تاریخ ساخت این بنا با توجه به معماری و فرم هندسی  بنا که برگرفته از فرم هندسی پنچ و هفت است، به دورۀ صفویه باز می گردد. در گذشته کتیبه ای با سنگ مرمر بر روی دیوار سمت چپ راهروی آب انبار نصب بوده است که تاریخ تعمیر بنا را به وسیلۀ « قرامی غلام » در سال 1173 هجری قمری نشان می داده است. که متن آن به صورت نظم و بنا به گفتۀ معمرین به صورت زیر بوده است:

ز اول بنــا کرده این مقــــام                  ملقـــب بــــه حاجی علیخان نـام

به جنت زدانش کند سـر افراز                  به حـــــق محمــــد رســول‌انـام

خرابی به خیرات رو کرده بـود                 که هستند شـاهد بر این خـاص عـام

به تعمیر خاصش قرامی غلام                  کمـر بست و از لطـف حق شد تمـام

به سالی که تجدید شد این بنا                  ز‌هجرت صد و الف و سبعین سه عام

 

این بنا در محله ای به همین نام در اسدآباد قرار گرفته که در واقع جایگاه مرکز محله ای در مرکز شهر گذشتۀ اسدآباد بوده است. بنا به گفتۀ معمرین این محل در گذشته به محلۀ در کاروانسرا معروف بوده که این نام گذاری به خاطر کاروانسرای قدیمی بوده که بعدها تخریب شده است. محل کاروانسرا حدوداً در 50 تا 100 متری سایت آب انبار بوده است. در این مرکز محله مسجد جامع شهر، حمام و بازار نیز قرار دارد که از آن میان تنها حمام فرم و فضای تاریخی خود را حفظ کرده است. در گذشته در این مرکز محله تعداد زیادی کلیمی نیز وجود داشته که تا دوره های متآخر نیز در این محل و مرکز شهر اسدآباد سکونت داشته اند.

ورودی بنا اتاقک کوچکی است که بنا به نیاز وجود یک در و ورودی برای بنا در سال های اخیر ساخته شده است. براساس گفتۀ معمرین قبلاً بنا فاقد یک فضای سردر و ورودی بوده و تنها به وسیلۀ چند پله راه به پاشیر بنا وجود داشته است. ابعاد این فضای ساخته شده با آجر و سقف تیرآهن و طاق ضربی، در حدود 2 در 3.5 متر می باشد.

تعداد 16 پله جدید با ارتفاع 20 سانتیمتر که با بلوک های سیمانی ساخته شده، به راه پله و طاق آهنگ اصیل بنا راه پیدا کرده و مشخص کنندۀ بخش تازه ساز و تعمیری بنا در سالهای اخیر است. بخش اصیل بنا شامل یک پاشیر و مخزن بزرگی به ابعاد 20 در 12 متر است. راه پلۀ اصلی بنا با عرض 3 متر، به وسیلۀ یک طاق آهنگ آجری و 6 پلۀ 30 سانتی متری به پاشیر راه دارد. فضای پاشیر بنا که با چهار تویزۀ تیزه دار و طاق آجری مسقف شده ابعادی در حدود 3.5 در 3 متر دارد.

در رابطه با فضای مخزن آب انبار شاید به توان گفت که به لحاظ بزرگی فضا و گنجایش در بین آب انبارهای تاریخی ایران شاخص می باشد، چراکه مخزن اکثر آب انبارها فضایی استوانه ای شکل است که گنبدی بر روی پلان دایره دیواره ها این فضا را مسقف می کرده اما در مورد آب انبار شیخ علی خان این فضا، مستطیل شکل ساخته شده و متشکل از 5 طاق چشمه در هر کدام از طرفین  مخزن که هر کدام مساحتی معادل با 10 مترمربع دارند و 5 طاق کژاوه ای شکل در وسط که جمعاً مخزن بزرگی را به وجود آورده به گنجایشی که 500 متر مکعب آب را در خود جای می دهد.

مصالح مورد استفاده در بنا متشکل از لاشه سنگ و آجر است که تا ارتفاع زیر طاق در فضای پاشیر و تا ارتفاع 1.5 متر در فضای مخزن، سنگ چین می باشد و در باقی جداره ها از آجر با ابعاد 18 در 18 در 5 سانتی متر استفاده شده است و با ملات آهکی بندها را پر کرده اند. اندود مخزن نیز تا ارتفاع 2.7 متر نیز ساروج است که جز بخش هایی کوچکی از آن، باقی جداره ها بسیار محکم و سالم است.

آب مورد نیاز مخزن از محل یک رشته انشعاب قنات و آب جاری که به نام آب ده شهر آب معروف بوده تآمین می‌شده است.

آب انبار اسدآباد مربوط به دوره صفوی است و در اسدآباد، ضلع شمالی خیابان فرهنگ، نزدیک آرامگاه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

محل این آب انبار در نقشه زیر قابل مشاهده است :