کلیسای سورپ گئورگ

431617524323989174661763165178238161124

برطبق شواهد بدست آمده کلیسای «سورپ گئورک» نخستین و قدیمی ترین کلیسای تهران است که تاریخ ساخت آن بین سال های 1153 تا 1169 هجری شمسی عنوان شده است.

این کلیسا در محله سنگلج یکی از چهار محله عتیق تهران قرار دارد. آن زمان محل کلیسا خارج از محدوده مسکونی شهر بود، به طوریکه داخل حصار صفوی و نزدیک راه غربی شهر و دروازه عتیق قزوین قرار داشت.

سنگلج ، بازار ، چاله میدان و عودلاجان چهار محله قدیمی تهران هستند که تا اواسط دوره قاجار هیچ تغییری در آنها رخ نداد و به خاطر قدمت زیادی که دارند به محله های عتیق این شهر معروف هستند البته کلیسای گئورک در ابتدا به صورت محراب روستایی ساخته شده بود که در سال 1214 هجری شمسی پس از تخریب بنای اولیه ، کلیسای کنونی در همین مکان بنا نهاده شد.

k1-1 (1)

به باور ارامنه نام این مکان تاریخی برگرفته از نام سردار گئورک است، کسی که در سال 303 میلادی در راه ترویج دین مسیحیت و مبارزه با مخالفان به دست بت پرستان کشته شد.

بنا به شواهد تاریخی محراب اولیه این کلیسا در محل بایر و عاری از هرگونه آبادانی ساخته شده بود، این درحالی است که با توجه به توسعه سریع تهران در دوران ناصری پس از گذشت حدود70 سال از تاریخ ساخت محراب وقتی اولین نقشه تهران تهیه شد، باغ های وسیعی در حوالی آن بوجود آمده بود.

این کلیسا در خیابان وحدت اسلامی (شاپور) قرار دارد. به نظر می رسد در سال هایی که کلیسا ساخته می شد، اطراف آن ارمنی نشین بود اما به مرور و با تغییر بافت ساکنان اکنون تنها کوچه ای در این محله به نام کوچه «ارامنه» وجود دارد.

معماری گئورک از کلیسای «طاطاووس» (کلیسای معروف خیابان کریم خان زند) مجلل تر است. نمازخانه آن دارای طاق بلند، ردیف ستون‌ها، یک دهانه طاق چشم در وسط و دو دهانه در طرفین آن است که بی شباهت به نقشه کلیساهای دوره ساسانی نیست. با این تفاوت که کلیساهای آن دوره دارای طاق های نیم گرد بود و این کلیسا به پیروی از معماری دوران اسلامی دارای طاق های زاویه دار است.

در این بنای تاریخی سنگ قبرهایی با نقوش زیبا و حکاکی تاریخ تولد، وفات و نام متوفی نصب شده است که حاکی از ذوق و هنر صنعتگران است.

نکته جالب اینکه با گذشت سال ها همچنان هر ساله در سالروز گئورک مقدس، در دهه اول مهرماه، در این کلیسا مراسم دعا و نیایش خاصی برگزار می شود. برای اجرای این مراسم مومنان شب را در کلیسا و صحن آن بیتوته می کنند و صبح هنگام مراسم زیارت و قربانی به جا می آورند.

بر اساس آمار پایگاه کلیساهای تاریخی ایران سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تهران دارای 16 کلیسا به نام های گئورک ، گریگور، گریگور لوسووریچ، صلیب، مارگیورگیز، میناس، نیکلای، پطروس، سرکیس، تادئوس و مارتوقیمئوس ، سورپ تارگمانچاتس ، توما ، یوسف و دو کلیسا به نام مریم است.

برای رفتن به کلیسای سورپ گئورک باید داخل بازارچه طرفانی (قوام‌الدوله سابق)، کوچه مغفوری (درخونگاه) در خیابان وحدت اسلامی شد.

100872536749