تیمچه ملک

این جاذبه گردشگری از نوع بناهای تاریخی و در شهرستان اصفهان بخش اصفهان واقع می باشد. دارای قدمت قاجاریان، و در آدرس اصفهان – میدان نقش جهان – ضلع شرقی بازار قیصریه واقع می باشد.
mhmm
مجموعه ملک در جناح شرقی بازار قیصریه اصفهان واقع شده است. کتیبه نمای داخلی سردر مجموعه از احداث آن در عصر مظفرالدین‌شاه قاجار، به سال (ه.ق)۱۳۲۲، حکایت می کند.

mhmhm

mm
این مجموعه ترکیبی است از سه قسمت اصلی، تیمچه و سرا و بهاربند و حجره‌هایی در پیرامون آنها. این سه قسمت در امتداد محوری شرقی- غربی در پی هم نشسته‌اند؛ و این محور، که محور تقارن هر سه قسمت نیز هست، بر مسیر راسته بازار قیصریه عمود است. فضای مرکزی هر قسمت کانون تجمع حجره‌هاست. با آنکه عبور بازارچه‌ای از حد فاصل سرا و بهاربند اتصال آنها را قدری سست کرده‌است، ظرافت طراحی بازارچه به حدی است که ادراک پیوستگی سه قسمت مجموعه را ممکن می‌سازد.

mmmhm

تیمچه اولین و مهم‌ترین قسمت مجموعه است. در مسیر ورود از راسته بازار به تیمچه، جلوخانی با نمای گچ‌بری شده و سپس راهروی کوتاه و کم‌ارتفاع و متفاوت با بازار زمینه ذهنی لازم را برای ورود به فضایی جدید به شکل پیش فضا فراهم می‌کند و در پی آن،بیننده با گشادگی ناگهانی تیمچه روبرو می گردد. قاعده کشکولی شکل فضا، که محور طولی آن عمود بر محور دالان ورودی است، حوضی که بر سر راه در وسط تیمچه روبه‌رو می‌شویم. کیفیت و مصالح دیوارها، شکل و تزئینات و نورگیرهای سقف، کیفیت نورپردازی فضا- همه در خدمت این صحن نهایی، یعنی فضای میانه تیمچه است؛ از این رو کمتر کسی است که بتواند بدون مکث از این فضا بگذرد. پله‌های پای حجره‌ها نیز صورت سکو گرفته اندو هر آینه بیننده را به نشستن و تامل می‌خوانند.

mhm
فضای میانی تیمچه ارتفاعی معادل دو طبقه دارد که طاق هایی گنبدین آن را پوشش می دهند. این طاق سه بخش دارد که هر کدام از رسمی بندی ظریفی بر خوردار بوده که به شمسه و روزن میان آن منتهی می‌گردد. اندازه روزن طاق میانی اندکی بزرگ‌تر و رسمی بندی آن مفصل‌تر است.

mmm

در زیر این روزن، حوضی واقع شده که شکل آن از شکل قاعده فضا تبعیت می‌کند؛ و بدین‌ترتیب، فضا واجد مرکز شده‌است. رسمی‌بندیها، که از پایه‌های معدودی نشئت می‌گیرد و رفته رفته تکثر می‌یابد، در میانه راه در سطح طاق گسترده می‌شود و سپس به شمسه و روزن ختم می‌گردد؛ و بدین گونه، شبکه‌ای سه بعدی از طاق و روزن و دیوار و کف را به هم می‌پیوندد.(در بالای قوس حجره‌های فوقانی، روزن‌هایی با کاشی مشکب تعبیه کرده‌اند. شکل روزن‌های میانه طاق‌ها، با توجه به محل استقرارشان،‌مدور و بدون جهت است؛ و به همین سبب، شکل روزن‌های مشبک جوانب طاق جهت‌دار و جناغی است.) با این تدابیر، نور و مجاری آن را نیز به خدمت هندسه فضا درآورده‌اند. تزئینات فضا ترکیبی از آجر و کاشی است؛ ولی آنچه بیش از همه در بدو ورود جلب‌نظر می‌کند نمای چوبی پرکار حجره‌ها و کاربندی سقف است. تیمچه ازطریق راهرو کوتاهی در مقابل دالان ورودی به صحن سرا مرتبط می‌شود.

m