چهار طاق‌ ساساني‌ آغميون‌ (چهارطاقی آغمیون)

در سمت‌ جنوبي‌ روستاي‌ آغميون‌ (5/8 كيلومتري‌ سراب‌) به‌ فاصله‌اي‌ اندك‌ از قريه‌ در ميان‌ مزارع‌ مسطح‌ و وسيعي‌، بناي‌ سنگي‌چهارطاقي‌ واقع‌ شده‌ است‌. در مجموع‌ 5/12 كيلومتر از سراب‌ فاصله‌ دارد و در شمال‌ شرقي‌ سراب‌ و شمال‌ جادة‌ سراب‌ – اردبيل‌قرار گرفته‌ است‌.

اين‌ بنا داراي‌ محوطه‌اي‌ خارجي‌ است‌ كه‌ پايه‌ سنگي‌ ديوارهاي‌ آن‌ باقي‌ است‌. محيط‌ ديوارها در حدود 60 متر مي‌باشد و ضلع‌جنوبي‌ كه‌ طول‌ محوطه‌ است‌ 58/1 متر و ضلع‌ شرقي‌ كه‌ عرض‌ محسوب‌ مي‌شود 14 متر است‌. چهار طاقي‌ نيز كه‌ طول‌ شرقي‌ غربي‌دارد به‌ طول‌ 6 متر و عرض‌ 5/5 مترديده‌ مي‌شود. بهمين‌ ترتيب‌ ابعاد داخلي‌ بنا نيز به‌ طول‌ 3 متر و عرض‌ 60/2 متر بوده‌ و گنبدكروي‌ بر آن‌ مبتني‌ است‌.

مصالح‌ ساختماني‌ چهار طاق‌ آغميون‌ سنگ‌ رودخانه‌ به‌ صورت‌ قلوه‌ سنگهايي‌ در حدود 30 سانتي‌متر و ملات‌ گچ‌ و آهك‌ مي‌باشد.ارتفاع‌ گنبد از كف‌ 6/3 متر، ارتفاع‌ طاقهاي‌ چهارگانه‌ در حدود 9/1 متر، ارتفاع‌ پايه‌ يا ديوارهاي‌ چهارگانه‌ كه‌ گنبد كروي‌ بر روي‌ آنهاقرار دارد 2 متر و ارتفاع‌ گنبد 6/1 متر مي‌باشد.

در محوطة‌ بيروني‌ (مزارع‌) سفالهاي‌ خشن‌ با لبه‌ و نقوش‌ كم‌ و خمير ماسه‌دار و بمقدار قابل‌ توجه‌ سنگ‌ چخماق‌ طبيعي‌ و مصنوعي‌پيدا مي‌شود. از قراين‌ برمي‌آيد كه‌ اين‌ بنا در اصل‌ يك‌ آتشكده‌ يا عبادتگاه‌ها ساساني‌ بوده‌ كه‌ در ادوار بعد از اسلام‌ به‌ صورت‌امامزاده‌ درآمده‌ و قبري‌ مرتفع‌ از كف‌ بنا در وسط‌ چهار طاقي‌ وجود دارد كه‌ از سنگ‌ قبر شكسته‌ آن‌ فقط‌ سه‌ تكه‌ موجود است‌ كه‌ باسر هم‌ بندي‌ آنها تاريخ‌ نقرآن‌ 708 ه.ق‌ برمي‌آيد. اين‌ بنادر محل‌ به‌ «امامزاده‌ حسن‌» معروف‌ است‌.

۲:چهار طاقی آغمیون یکی از آثار ارزشمند دوره ساسانی در 12 کیلومتری شمال سراب نزدیک روستای آغمیون واقع شده است و این چهار طاقی ساسانی  با نام مکانی که در ان قرار دارد مشهور است.بنای چهار طاقی دارای گنبدی از قلوه سنگ با ملاط آهک به ارتفاع 5/1 متر ساخته شده است. /بلندی بنا به جز قسمت گنبد 4متر است مساحت داخلی این چهار طاقی 16 متر مربع می باشد. درون چهار طاقی قبری است که تاریه سال 708 هجری را در بر دارد.اصل بنا به معماری دوره ساسانی می ماند. از این اثر  تاریخی جز بخشی از پایه های سنگی آن چیزی نمانده است..همانطور که اشاره شد.اين بنا كه يك چهار طاقي سنگي است به چهار طاقي ساساني يا آغميون موسوم است. اين بنا در درون محوطه اي به طول ۱۵‎/۸ متر و عرض ۱۴ متر محصور است كه پايه هاي سنگي ديوارهاي مزبور هنوز باقي است. ابعاد خارجي بنا ۴‎/۵ * ۶ متر، ابعاد داخلي آن به طو ل۳ متر و عرض ۲‎/۶ متر و ارتفاع آن از كف زمين ۳‎/۶ متر است. اين گنبد مدت هاست كه فروريخته و ويران شده است. آنچه از قرائن به دست مي آيد نشان مي دهد اين بنا يك آتشكده يا عبادتگاه ساساني بوده است. مصالح ساختماني اين چهارطاقي از قلوه سنگ هايي به اندازه ۳۰ سانتي متر و ملات گچ و آهك تشكيل شده است این اثر باستانی در اول فروردین سال 1347  به شماره 794 در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است