پل تاریخی لیلان مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان ملکان، بر روی رودخانه لیلان چای واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
اين پل در روزگاران گذشته راه ارتباطي همدان، كردستان و مراغه و تبريز را در برميگرفته است و اكنون به واسطه جاده جديد الاحداث مياندوآب ملكان ارتباط از اين طريق انجام مي گيرد و در حال حاضر پل ارتباطي است براي رسيدن به روستاهاي فتح الله كندي، محسن آباد (جين قره). و ورود به شهر ليلان از طريق اين پل امكان پذير مي باشد. اين رودخانه از كوهستانهاي شرقي ليلان سرچشمه و به طرف غرب جريان و در نزديكي شهر مياندوآب به رودخانه زرينه رود مي پيوندد و در نهايت به درياچه اروميه مي ريزد.
پيشينه تاريخي پل ليلان :
در جنوب شهر ليلان بر روي رودخانه ليلان چاي بنا گرديده و از آثار دوران ايلخاني ميباشد. رودخانه ليلان چاي دشت حاصلخيز ليلان را آبياري مي كرده و تمدن و فرهنگهاي بسيار كهني از دورانهاي پيش از تاريخ در اطراف اين رودخانه شكل گرفته است. از جمله اين فرهنگها ميتوان به تپه چمن و الله قلي و به دوران تاريخي و اسلامي اشاره نمود. از نظر تاريخ گذاري هيچ كتيبه اي موجود نيست.
– معماري پل :
پل داراي سه دهنه مي باشد. اندازه دهنه ها يكسان و جهت پل بصورت شمالي- جنوبي بوده و در قسمت شرقي سد موج شكن موج شكل بصورت مثلثي بوده و در قسمت غربي پل نيز به سه نيم دايره و بصورت پشت بند وجود دارد. مصالح بكار گرفته شده در اين پل عبارت از آجر كه در قسمتهاي طاقها و نيز بالاي پل بكار رفته و سنگهاي تراش دار كه در قسمت پايه ها و موج شكنها و پشت بندها بكار رفته است. ابعاد اين سنگها در حدود 20×30 سانتيمتر، 20×50 سانتيمتر و 6×22×22 سانتيمتر می باشند.
ارتفاع پل از جان پناه پل تا سطح رودخانه 490 سانتيمتر و ارتفاع موج شكنها 130 سانتيمتر و طول پل 24 متر مي باشد. عرض پل 650 سانتيمتر و فاصله دهانه ها از هم 440 سانتيمتر و ارتفاع طاقها 350 سانيتمتر مي باشد. پشت بندهاي نيم دايره پل 220 سانيتمتر و بصورت نيم دايره هستند طاقهاي پل بصورت جناغي و در وسط نوك بيزه طاق يك سنگ سفيد آهكي بكار رفته است و بطور كلي تا ارتفاع 13 سانتيمتري سنگ از آن به بعد مصالح آجر بكار رفته است. موج شكنها و پشت بندها تا همان ارتفاع 130 سانيتمتر مي باشد.
